نکات ایمنی و بهداشتی هنگام کار با فیلم شرینک PVC

در صنایع بسته بندی مدرن، استفاده از فیلم شرینک PVC به‌دلیل قابلیت جمع‌شوندگی، شفافیت بالا و قیمت مناسب، به یک استاندارد رایج تبدیل شده است. با این حال، مزایای کاربردی این ماده نباید ما را از چالش‌های ایمنی و بهداشتی آن غافل کند.

هدف ما در این مقاله افزایش آگاهی در مورد ایمنی فیلم شرینک PVC و خطرات احتمالی مرتبط با استفاده از آن است. بر همین اساس، در ادامه به بررسی ترکیبات شیمیایی فیلم، نحوه صحیح استفاده، خطرات فیزیکی و شیمیایی، و همچنین توصیه‌های ایمنی و بهداشتی خواهیم پرداخت.

فیلم شرینک PVC چیست و چرا ایمنی در آن مهم است؟

فیلم شرینک PVC (پلی وینیل کلراید) نوعی فیلم پلیمری است که با اعمال حرارت جمع می‌شود و به‌طور کامل به سطح محصول می‌چسبد. از این فیلم‌ها در بسته بندی اقلامی مانند بطری‌ها، جعبه‌ها، وسایل الکترونیکی و حتی برخی مواد غذایی استفاده می‌شود. این فیلم‌ها به‌دلیل شفافیت، مقاومت مکانیکی خوب و قابلیت چاپ، بسیار پرکاربرد هستند.

برای اطلاعات بیشتر درباره مشخصات این محصول می‌توانید به مقاله « فیلم PVC شیرینگ چیست؟» مراجعه کنید.

فیلم شرینک PVC حاوی مونومرهای کلر، افزودنی‌های پایدارکننده حرارتی و گاهی نرم‌کننده‌هایی مانند فتالات‌هاست. هنگام اعمال حرارت برای شرینک کردن، ترکیبات کلردار می‌توانند به گازهای مضر مانند هیدروکلریک اسید (HCl) و دیوکسین‌ها تبدیل شوند. این گازها در صورت عدم تهویه مناسب، خطراتی برای سیستم تنفسی و پوست افراد ایجاد می‌کنند.

همچنین، برخی افزودنی‌ها ممکن است در تماس مستقیم با مواد غذایی مشکلات بهداشتی ایجاد کنند؛ به‌ویژه اگر فیلم فاقد گرید غذایی (فودگرید) باشد.

خطرات احتمالی هنگام کار با فیلم شرینک PVC

در ادامه به خطرات احتمالی موجود هنگام کار با فیلم شیرینک پی وی سی می‌پردازیم که عمدتا شامل انتشار گازهای مضر، سختگی و مشکلات بهداشتی می‌شود.

انتشار گازهای مضر در حین حرارت‌دهی

هنگامی‌که فیلم شرینک PVC در معرض حرارت بیش‌ازحد یا نامناسب قرار می‌گیرد، گازهایی مانند هیدروکلریک اسید و در شرایط شدیدتر، دیوکسین‌ها آزاد می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند باعث تحریک چشم، گلو، پوست و مجاری تنفسی شوند.

در کارگاه‌هایی با تهویه ضعیف، این گازها به‌راحتی در هوا پخش شده و برای اپراتورها خطرناک هستند. این مسئله یکی از جدی‌ترین خطرات فیلم شرینک محسوب می‌شود.

خطر سوختگی یا آسیب هنگام کار با دستگاه شرینک

دستگاه‌های شرینک‌پک معمولا دارای المنت‌های حرارتی هستند که دمای آن‌ها به بیش از 150 تا 200 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در صورت عدم رعایت اصول ایمنی مانند استفاده از دستکش یا عدم دقت هنگام تعویض رول‌ها، خطر سوختگی یا آسیب فیزیکی برای اپراتورها افزایش می‌یابد.

مشکلات بهداشتی در صورت تماس با مواد غذایی بدون پوشش فودگرید

یکی دیگر از نکات مهم در بهداشت فیلم شرینک این است که اگر از فیلم‌های بدون تاییدیه فودگرید برای بسته بندی مستقیم مواد غذایی استفاده شود، احتمال انتقال مواد شیمیایی به داخل غذا وجود دارد. این موضوع در مواد غذایی چرب یا گرم، بیشتر تشدید می‌شود. برای بسته بندی غذا، تنها از فیلم‌های دارای گواهینامه فودگرید باید استفاده شود، وگرنه سلامت مصرف‌کننده در معرض خطر قرار می‌گیرد.

برای آشنایی با فیلم‌های مناسب، به مقاله «فیلم بسته بندی چیست؟» مراجعه کنید.

نکات ایمنی هنگام استفاده از فیلم شرینک PVC

برای جلوگیری از انتشار گازهای خطرناک، بسیار مهم است که دمای دستگاه شرینک‌پک به‌صورت دقیق کنترل شود. استفاده از ترموستات دقیق و رعایت دمای پیشنهادی تولیدکننده فیلم می‌تواند تا حد زیادی از تخریب شیمیایی فیلم و آزاد شدن ترکیبات مضر جلوگیری کند.

تهویه مناسب محیط کاری

وجود سیستم تهویه موضعی و عمومی در فضای کاری، یکی از مهم‌ترین اقدامات در راستای ایمنی فیلم شرینک PVC  است. هواکش‌های صنعتی، هود مکنده و تهویه مکانیکی باید در محل‌های بسته بندی تعبیه شوند تا گازهای ناشی از حرارت‌دهی به‌سرعت تخلیه شوند.

استفاده از دستکش و تجهیزات حفاظتی

برای کاهش خطرات فیلم شرینک، اپراتورها باید از دستکش‌های مقاوم به حرارت، آستین‌های محافظ، و عینک‌های ایمنی استفاده کنند. تماس مستقیم با فیلم داغ یا بدنه داغ دستگاه‌ها ممکن است منجر به سوختگی یا زخم‌های سطحی شود. آموزش صحیح کارکنان نیز در کاهش این خطرات نقش مؤثری دارد.

بررسی سلامت و استاندارد بودن فیلم PVC

همواره قبل از استفاده از هر رول فیلم، باید سلامت ظاهری و گواهینامه‌های کیفی آن بررسی شود. وجود هرگونه ترک، بوی غیرعادی، تغییر رنگ یا چسبندگی بیش‌ازحد می‌تواند نشانه‌ای از فساد یا نگهداری نامناسب فیلم باشد.

نکات بهداشتی در استفاده از فیلم شرینک PVC

در کنار ایمنی فیزیکی، رعایت الزامات بهداشتی هنگام کار با فیلم شرینک PVC نیز اهمیت بالایی دارد، به‌ویژه زمانی که این فیلم در بسته بندی مواد غذایی یا محصولات دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهداشت فیلم شرینک به‌صورت مستقیم بر سلامت مصرف‌کننده نهایی اثرگذار است، از این رو رعایت موارد زیر ضروری است:

استفاده از فیلم‌های دارای تأییدیه فودگرید

مهم‌ترین اصل در بسته بندی مواد خوراکی، استفاده از فیلم PVC دارای گواهینامه فودگرید است. این گواهی نشان می‌دهد که ترکیبات شیمیایی فیلم در تماس با غذا آزاد نمی‌شوند و تهدیدی برای سلامت انسان ایجاد نمی‌کنند.

پیش از خرید، اطمینان از وجود برگه تأییدیه فودگرید (مانند FDA یا استاندارد ملی ایران) در بسته بندی فیلم، گام اساسی در حفظ ایمنی مصرف‌کننده است.

جلوگیری از تماس مستقیم با مواد غذایی حساس

اگرچه برخی از فیلم‌های PVC صرفا برای بسته بندی ثانویه تولید شده‌اند، در برخی موارد از این فیلم‌ها برای بسته بندی مستقیم نیز استفاده می‌شود. در این حالت، بهتر است تماس مستقیم با محصولاتی مانند لبنیات، گوشت، سبزیجات تازه یا فرآورده‌های روغنی به‌طور کامل جلوگیری شود؛ مگر اینکه تأییدیه فودگرید ارائه شده باشد. بهترین روش استفاده، بهره‌گیری از یک لایه محافظ بین فیلم و محصول غذایی است.

شست‌وشو و پاک‌سازی تجهیزات بسته بندی

نظافت منظم تجهیزات بسته بندی مانند دستگاه‌های شرینک، غلطک‌ها و میزهای کاری، نقش مهمی در حفظ بهداشت دارد. باقی‌ماندن ذرات فیلم یا آلودگی‌های محیطی روی تجهیزات می‌تواند منجر به انتقال میکروب‌ها یا آلودگی شیمیایی به محصولات بسته بندی‌شده شود.

استانداردهای ایمنی و بهداشت مرتبط با PVC شرینک

رعایت استانداردهای رسمی و بین‌المللی نه‌تنها ضامن کیفیت محصول نهایی است، بلکه اعتماد مشتریان و مصرف‌کنندگان را نیز افزایش می‌دهد. ایمنی فیلم شرینک PVC باید بر پایه الزامات تعریف‌شده توسط نهادهای معتبر تنظیم شود.

چند مورد از استانداردهای مهم در این حوزه عبارتند از:

• سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA): تأییدیه فودگرید برای فیلم‌های قابل تماس مستقیم با غذا
• اتحادیه اروپا (EC Regulation 1935/2004): مقررات عمومی برای مواد در تماس با غذا
• ISO 22000 و HACCP: استانداردهای ایمنی غذایی در زنجیره بسته بندی و تولید

• استاندارد ملی ایران (INSO): الزامات فنی و بهداشتی فیلم‌های بسته بندی غذایی

تولیدکنندگانی که محصولات آن‌ها تحت این استانداردها تولید می‌شود، معمولا مشخصات فنی و ایمنی خود را در قالب برگه آنالیز و گواهینامه ارائه می‌دهند.

اهمیت گواهینامه‌ها و علامت‌های استاندارد

وجود علامت‌های استاندارد، تأییدیه فنی، گواهی آزمایشگاه‌های معتبر یا علامت CE و FDA بر روی رول یا بسته بندی فیلم PVC، نشانه‌ای از رعایت اصول بهداشتی و ایمنی در فرآیند تولید است. این مستندات باید هنگام خرید فیلم از تأمین‌کنندگان درخواست شده و صحت آن‌ها بررسی شود.

جمع‌بندی و توصیه‌های کاربردی

دانستیم که فیلم شرینک PVC یکی از پرکاربردترین مواد در صنعت بسته بندی است که به‌دلیل مزایایی مانند شفافیت، انعطاف‌پذیری و مقاومت بالا، جایگاه ویژه‌ای در صنایع گوناگون دارد. با این حال، استفاده ناصحیح از این نوع فیلم می‌تواند خطراتی را از نظر ایمنی فیزیکی، شیمیایی و بهداشتی ایجاد کند.

در نهایت، هر واحد صنعتی باید با آموزش صحیح کارکنان، نظارت مستمر و استفاده از مواد اولیه استاندارد، شرایطی را فراهم کند که ایمنی فیلم شرینک PVC و سلامت نهایی مصرف‌کننده تضمین شود. رعایت این اصول نه‌تنها به حفظ کیفیت محصولات بسته بندی‌شده کمک می‌کند، بلکه مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای برند شما را نیز نشان خواهد داد.