پلیمرها همان موادی هستند که از آغاز زندگی انسان با او همراه بوده‌اند. در حقیقت انسان‌ها همواره در چرخه زندگی خود از مواد پلیمری به صورت آگاهانه و ناآگاهانه استفاده می‌کنند. اما با گذشت زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی در صنایع مختلف نیاز جامعه بشری به استفاده از مواد پلیمری افزایش یافته است. به گونه‌ای که امروزه نیز در صنایع مختلف به خصوص صنعت بسته از مواد پلیمری به میزان گسترده‌ای استفاده می‌شود. نقش پلیمرها در صنعت بسته بندی روز‌به‌روز پررنگ‌تر می‌شود، چراکه این نوع مواد ویژگی‌های ساختاری و شیمیایی بسیار زیادی داشته و می‌توانند تمامی نیازهای انسان از جمله حفظ تراوت و تازگی محصولات، مراقبت از محصولات به مدت طولانی و… برطرف کنند.
بدون وجود مواد پلیمری زندگی انسان در زمینه‌های مختلف به خصوص توزیع و مراقبت از محصولات مختلف با مشکلات بزرگی مواجه می‌شود. به همین جهت قصد داریم در این مقاله نقش پلیمرها در صنعت بسته بندی را به صورت کامل شرح داده و انواع مختلف این نوع مواد را معرفی کنیم.
پلیمر چیست؟
قبل از پرداختن به موضوع مهم و اصلی نقش پلیمرها در صنعت بسته بندی ابتدا درباره ماهیت کلی و ساختار این نوع مواد صحبت می‌کنیم. پلیمر به مولکول‌های بزرگ یا ماکرو مولکول‌هایی گفته می‌شود، این نوع مولکول‌ها ماهیت بیولوژیکی یا غیر آلی داشته و از تعداد زیادی زیر واحدهای تکراری تشکیل شده‌اند. پلیمرها به واسطه ویژگی‌های ساختاری منحصربه‌فرد خود در زندگی روزمره انسان‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند.
اما بسیاری از افراد به دلیل عدم درک تفاوت بین پلیمر و پلاستیک همواره دچار برخی اشتباهات در تشخیص این دو ماده می‌شوند. در حقیقت پلیمرها همان مواد سازنده مواد پلاستیکی هستند، در حالی پلیمر ماده‌ای خالص بوده و از واکنش پلیمره شدن یا پلیمریزاسیون به وجود می‌آید. به عبارتی از کنار هم قرار گرفتن پلیمرها و افزوده شدن برخی مواد شیمیایی به آن‌ها ماده‌ای به نام پلاستیک نیز تشکیل می‌شود.
علت اهمیت پلیمرها در صنعت بسته بندی
انسان‌ها همواره از چند قرن پیش برای مراقبت و محافظت از محصولات مختلف به خصوص مواد غذایی از متریال‌های طبیعی مختلفی چون برگ درختان، پوست حیوانات استفاده می‌کردند، اما بعد از استفاده از این مواد دریافتند که این نوع متریال‌های بسته بندی از محصولات از نظر بهداشت، سلامت و تازگی به خوبی مراقبت نمی‌کنند.
به همین جهت متریال‌های پیشرفته‌تری را برای استفاده به عنوان بسته بندی محصولات همچون فلز، شیشه و چوب و… را کشف کردند. اما باز بعد از به کار بردن این متریال‌ها برخی مشکلات مربوط به بسته بندی و حفاظت از کالاها برطرف نشد.
در اویل قرن نوزدهم نیز مواد پلیمری نیز توسط انسان‌ها کشف شدند، اما توجه زیاد به این مواد در صنایع مختلف به خصوص صنعت بسته بندی نمی‌شد، اما سرانجام بعد از گذشت مدتی با بررسی دقیق‌تر و عمیق‌تر ویژگی‌های مواد پلیمری دریافتند که این ماده می‌تواند بسیاری از مشکلات رایج بسته بندی را برطرف کند. این امر باعث شد تا دانشمندان شیمی و بیوشیمی انواع مختلف پلیمرها را کشف کرده و آن‌ها را به صنعت بسته بندی معرفی کنند.
نقش پلیمرها در صنعت بسته بندی به طرز شگفت‌انگیزی روز‌به‌روز افزایش یافته و توانستند تحول عظیمی را در این صنعت برای همیشه به وجود آورند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و دلایل اهمیت بالای این مواد در صنعت بسته بندی را در ادامه معرفی می‌کنیم.
سبکی و کم‌وزنی
یکی از اصلی‌ترین دلایل اهمیت بالای پلیمرها در صنعت بسته بندی سبک بودن آن‌ها است. بسیاری از متریال‌های بسته بندی چون شیشه و فلز به دلیل داشتن وزن بالا همواره موجب بروز برخی مشکلات در حمل، جابه‌جایی و انتقال و حتی نگهداری محصولات بعد از بسته بندی می‌شوند.
از جمله این مشکلات می‌توان به افزایش وزن محصولات بعد از بسته بندی و صرف هزینه‌های زیاد برای تولید این نوع بسته بندی‌ها اشاره کرد. اما در مقابل مواد پلیمری به دلیل داشتن وزن کم همواره در بسته بندی انواع لوازم و محصولات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مقاومت و استحکام بالا
مواد پلیمری در عین داشتن وزن کم مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه، فشار، نفوذ اشعه فرابنفش خورشید، حرارت و… دارند. با روی کار آمدن مواد پلیمری در صنعت بسته بندی خسارات وارده در اثر شکستن بسته بندی‌ها و آسیب دیدن محصولات به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است.
مقرون به صرفه و کم‌هزینه بودن پلیمر
یکی از اصلی‌ترین دلایل نقش پررنگ پلیمرها در صنعت بسته بندی کم‌هزینه و مقرون به صرفه بودن آن‌ها است. وجود برخی مزایا و ویژگی‌ها همچون مقاومت و استحکام بالا، سبکی وزن در کنار هزینه‌های پایین تهیه و تولید باعث شده تا از این مواد بیشتر از سایر متریال‌ها در صنعت بسته بندی استفاده شود.
استفاده از پلیمرها در صنعت بسته بندی چه تغییرات و تحولاتی را به وجود آورده است؟
یکی از چالش‌های بسیار مهم در رابطه با نقش پلیمرها در صنعت بسته بندی این است که چرا از این مواد در بسته بندی محصولات مختلف به شکلی گسترده و متنوع استفاده می‌شود؟ علت اصلی استفاده از پلیمرها در بسته بندی محصولات مختلف ویژگی‌ها و مزایای بسیار زیاد این مواد است.
بر اساس آمارگیری‌های انجام شده توسط سازمان‌های مختلف از زمان استفاده از پلیمرها در صنعت بسته بندی آمار مربوط به خسارات، هزینه‌های حمل و نقل و حتی نگهداری محصولات به میزان زیادی کاهش یافته است. تمامی این شواهد و نتایج نشان‌دهنده مفید واقع شدن پلیمرها در این صنعت بزرگ است.
افزایش رضایت کاربران نسبت به کیفیت و ظاهر بسته بندی محصولات
یکی از مواردی که تمامی خریداران و کاربران قبل از خرید محصول به آن وجه می‌کنند، شکل، کیفیت و نوع بسته بندی محصول است. در حقیقت بسته بندی محصول یکی از المان‌های بسیار مهم و تاثیرگذار در روند جذب مشتری و میزان فروش محصول است. به همین جهت امروزه بسیاری از شرکت‌های معتبر تولید کننده محصولات مختلف در بسته بندی کالاهای خود از مواد پلیمری استفاده می‌کنند، چراکه این مواد علاوه بر داشتن خاصیت شکل‌پذیری بالا از تنوع رنگی بسیاری برخوردار هستند.
کاهش خسارات ناشی از فاسد شدن مواد غذایی در داخل بسته بندی‌ها
یکی از چالش‌های بسیار مهم و اساسی در صنعت بسته بندی به خصوص بسته بندی مواد غذایی، حفظ سلامت و طراوت آن‌ها است. برخی از مواد غذایی به دلیل داشتن ماهیت حساس تنها در یک نوع بسته بندی به نام بسته بندی‌های پلیمری نگهداری می‌شوند.
برای نمونه بسیاری از فراورده‌های گوشی و لبنی به دلیل آبدار بودن و حساسیت بالا به واکنش‌های شیمیایی موجود در محیط پیرامون خود همواره در بسته بندی‌های پلیمری نگهداری می‌شوند، چراکه این نوع بسته بندی‌ها واکنش‌پذیری بسیار کمی داشته و از محصولات در برابر تاثیر و نفوذ عوامل محیطی مخربی چون تغییرات دمایی، اشعه و نور خورشید، رطوبت و… مراقبت می‌کنند.
کاهش خسارات وارد بر محیط زیست
نوعی از مواد پلیمری چندین سال پیش کشف شده‌اند که هیچ گونه آسیبی به محیط زیست وارد نکرده و بر عکس در اثر واکنش‌های طبیعی صورت گرفته در طبیعت زودتر از سایر مواد پلاستیکی تجزیه می‌شوند.
این نوع مواد پلیمری با نام پلیمرهای زیست تخریب‌پذیر شناخته شده و در صنعت بسته بندی امروزی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارند. اما در مقابل مواد پلیمری به دلیل داشتن وزن کم همواره در بسته بندی انواع لوازم و محصولات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نقش انواع پلیمر در صنعت بسته بندی
مواد پلیمری استفاده شده در صنعت بسته بندی تنوع بالایی دارد، از جمله این مواد پلیمری می‌توان به پلی اتیلن، پلی پروپلین، پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرن، پلی وینیل کلراید اشاره کرد. هر یک از این نوع مواد پلیمری ویژگی‌های شیمیایی و ساختاری خاص خود را دارند.
نقش و کاربرد پلی اتیلن در بسته بندی
پلی اتیلن یکی از پرکاربردترین انواع پلیمر است. این ماده از واحدهای تکی اتیلن تشکیل شده است. از انواع پلی اتیلن استفاده شده در بسته بندی می‌توان به پلی اتیلن LLDPE، پلی اتیلن HDPE، MDPE اشاره کرد.
از انواع این مواد در ساخت فیلم‌های بسته بندی چون فیلم استرچ و فیلم شیرینگ استفاده می‌شود. اما در بین این مواد پلی اتیلن LLDPE به دلیل داشتن خواص شیمیایی و ساختاری منحصربه‌فرد خود بیشتر در ساخت فیلم‌های بسته بندی مخصوص مواد غذایی استفاده می‌شود.
شرکت نادی پلاستیک از جمله شرکت‌هایی است که در ساخت انواع فیلم‌ها و نایلون‌های بسته بندی از فراورده‌های مختلف پلیمر همچون LLDPE و PVC استفاده می‌کند.
کاربرد و نقش پلی استایرن (PS) در بسته بندی
یکی دیگر از موارد موثر در میزان نقش پلیمر در صنعت بسته بندی، گستردگی کاربرد فراورده پلیمری به نام پلی استایرن است. این ماده پلیمری به دلیل داشتن ساختاری جامد و منعطف خود می‌تواند در اثر اعمال حرارت شکل محصول مورد نظر را به خود گیرد.
پلی استایرن مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه داشته و می‌تواند فشار ناشی از اجسام سنگین وزن را تحمل کند، به همین جهت از این نوع ماده پلیمری در ساخت بسته بندی لوازم خانگی استفاده می‌شود.
کاربرد پلی وینیل کلراید (PVC) در صنعت بسته بندی
یکی دیگر از پرکاربردترین انواع پلیمر، پلی وینیل کلراید نام دارد. این ماده در اصطلاح عمومی و صنعت با نام پی وی سی شناخته شده و کاربرد بسیار گسترده‌ای در ساخت و تولید درب و پنجره و بسته بندی اقلام مختلف دارد.
از ویژگی‌های ساختاری PVC می‌توان به مقاومت بالا در برابر کشش، خوردگی و محلول‌های شیمیایی مخرب اشاره کرد. این نوع ماده پلیمری کاربرد وسیعی در صنعت بسته بندی مواد دارویی و پزشکی، مواد غذایی و اسباب‌بازی‌‌ها دارد.
سخن نهایی
در مطالب بالا در مورد موضوع مهم و اساسی نقش پلیمر در صنعت بسته بندی کامل‌ترین و به‌روزترین اطلاعات را در اختیار شما قرار دادیم تا با گستره کارآیی این مواد در صنعت بزرگ بسته بندی به صورت کامل آشنا شوید. مواد پلیمری به دلیل داشتن ویژگی‌های ساختاری مفید و کاربردی و همچنین تنوع بالا در فراورده‌های تولیدی در صنعت بسته بندی به شکلی گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر نیاز به یک بسته‌بندی محکم و مقرون به صرفه دارید، توصیه می‌کنیم از فیلم‌های بسته‌بندی پلیمری استفاده کنید.